Nhà máy lọc dầu là gì ? Bố trí và công nghệ của nhà máy lọc dầu.

1. Nhà máy lọc dầu là gì ?

Nhà máy lọc dầu là một cơ sở sản xuất công nghiệp được thiết kế để chuyển đổi dầu thô thành các sản phẩm dầu mỏ tinh chế như xăng, dầu diesel, dầu mỡ và các loại dầu và chất lỏng khác. Quá trình lọc dầu bao gồm một loạt các phản ứng và quá trình cơ học như tách dầu khỏi các tạp chất, cắt đứt các liên kết phân tử để tạo ra các loại dầu khác nhau và làm sạch các chất cặn bẩn có thể gây hại. Nhà máy lọc dầu thường có quy mô lớn và sử dụng các thiết bị và công nghệ tiên tiến để đảm bảo hiệu suất và chất lượng sản phẩm.

Nhà máy lọc dầu đóng góp quan trọng vào cung cấp năng lượng và các sản phẩm dầu mỏ tinh chế cho ngành vận tải, công nghiệp và người tiêu dùng.

2. Các sản phẩm được tạo ra từ nhà máy lọc dầu

Nhà máy lọc dầu tạo ra một loạt sản phẩm dầu mỏ tinh chế. Dưới đây là một số sản phẩm phổ biến được sản xuất từ quá trình lọc dầu:

Xăng: Là một nhiên liệu dùng để đốt động cơ đốt trong trong các phương tiện giao thông, như ô tô, máy bay, và động cơ đốt trong khác.

Dầu diesel: Được sử dụng làm nhiên liệu cho các động cơ diesel trong xe tải, xe buýt, máy phát điện và các thiết bị công nghiệp khác.

Dầu mỡ: Được sử dụng trong các ứng dụng công nghiệp như bôi trơn cho máy móc và động cơ, cũng như trong các sản phẩm gia dụng như dầu bôi trơn cho cửa sổ, khóa.

Dầu mazut: Là một loại nhiên liệu đốt cháy được sử dụng trong các nhà máy nhiệt điện và các ứng dụng công nghiệp khác.

Dầu hỏa: Được sử dụng làm chất đốt trong các hệ thống sưởi và nấu ăn trong gia đình.

Chất bôi trơn: Các sản phẩm bôi trơn được tạo ra từ nhà máy lọc dầu được sử dụng để bôi trơn các bộ phận máy móc và giảm ma sát.

Ngoài ra, nhà máy  cũng có thể sản xuất các sản phẩm phụ, như axit xúc tác, dầu nhờn và các loại dầu mỡ đặc biệt dùng trong các ứng dụng đặc thù.

3. Cấu trúc bố trí của một nhà máy lọc dầu

Một nhà máy lọc dầu thường có cấu trúc phức tạp và gồm nhiều hệ thống, thiết bị và công trình. Dưới đây là các phần chính thường có trong cấu trúc của một nhà máy lọc dầu:

3.1 Vùng nhận dầu thô:

Đây là khu vực nơi dầu thô được nhận vào nhà máy từ các nguồn cung cấp, chẳng hạn như tàu chở dầu hoặc đường ống dẫn dầu. Nơi này thường có hệ thống lưu trữ và xử lý tạm thời cho dầu thô.

3.2 Hệ thống xử lý tiền xử lý:

Dầu thô được đưa qua các bước xử lý tiền xử lý để loại bỏ tạp chất, chất rắn và nước. Các bước tiền xử lý bao gồm sự gia nhiệt, sự tách nước và sự lọc để chuẩn bị dầu cho quá trình chính.

3.3 Đơn vị chính:

Đây là phần quan trọng nhất của nhà máy, nơi dầu thô được chuyển đổi thành các sản phẩm dầu mỏ tinh chế. Đơn vị chính bao gồm các thiết bị và quá trình như chưng cất, crack, hydrotreating, hydrocracking và các quá trình khác để chia dầu thô thành các phân đoạn khác nhau và làm sạch nó để tạo ra các sản phẩm dầu mỏ như xăng, dầu diesel và dầu mỡ.

3.4 Hệ thống chất thải:

Hệ thống xử lý chất thải để xử lý các chất thải từ quá trình lọc dầu, bao gồm các chất thải lỏng, chất thải khí và chất thải rắn. Hệ thống này đảm bảo tuân thủ các quy định môi trường và bảo vệ môi trường xung quanh.

3.5 Hệ thống vận chuyển và lưu trữ:

Hệ thống vận chuyển và lưu trữ để chuyển và lưu trữ các sản phẩm dầu mỏ tinh chế. Điều này bao gồm hệ thống ống dẫn, bồn chứa dầu, bến cảng và các cơ sở lưu trữ phụ trợ khác.

3.6 Hệ thống điều khiển và giám sát:

Để quản lý quá trình sản xuất và đảm bảo an toàn, nhà máy lọc dầu có hệ thống điều khiển và giám sát tự động. Điều này bao gồm các hệ thống giám sát quy trình, hệ thống điều khiển tự động và các thiết bị cảm biến để giám sát và điều chỉnh các thông số quan trọng trong quá trình lọc dầu.

Đây chỉ là một cái nhìn tổng quan về cấu trúc của một nhà máy . Mỗi nhà máy có thể có cấu trúc và thiết kế riêng dựa trên quy mô và công nghệ sử dụng.

4. Công nghệ nào trong nhà máy lọc hóa dầu?

Trong một nhà máy lọc hóa dầu, nhiều kỹ thuật và quy trình khác nhau được sử dụng để chuyển đổi dầu thô thành các sản phẩm hóa dầu khác nhau. Một số kỹ thuật thường được sử dụng bao gồm:

4.1 Chưng cất:

Chưng cất là một kỹ thuật chính được sử dụng trong các nhà máy lọc dầu để tách dầu thô thành các phần khác nhau dựa trên điểm sôi của chúng. Quá trình này liên quan đến việc làm nóng dầu thô và thu thập các thành phần khác nhau, chẳng hạn như xăng, dầu diesel, dầu hỏa và dầu nhiên liệu nặng, ở các phạm vi nhiệt độ khác nhau.

4.2 Cracking:

Cracking là quá trình phá vỡ các phân tử hydrocacbon lớn thành các phân tử nhỏ hơn, có giá trị hơn. Điều này có thể đạt được thông qua các phương pháp khác nhau, bao gồm nứt nhiệt, nứt xúc tác và hydrocracking. Cracking giúp tạo ra các sản phẩm nhẹ hơn, chẳng hạn như xăng và ethylene, từ các phân đoạn dầu thô nặng hơn.

4.3 Reforming:

Reforming là một quá trình được sử dụng để chuyển đổi naphtha có chỉ số octan thấp thành xăng có chỉ số octan cao hoặc các hợp chất thơm. Điều này thường được thực hiện thông qua quá trình cải tổ xúc tác, sắp xếp lại cấu trúc phân tử của hydrocacbon để tăng chỉ số octan của chúng.

4.4 Quá trình kiềm hóa:

Quá trình kiềm hóa liên quan đến việc kết hợp các olefin, chẳng hạn như propylene hoặc butylene, với isobutane để tạo ra các thành phần xăng hoặc alkylate có chỉ số octan cao. Quá trình này giúp cải thiện chất lượng xăng bằng cách tăng chỉ số octan và tăng cường đặc tính chống kích nổ.

4.5 Đồng phân hóa:

Đồng phân hóa là một quá trình được sử dụng để chuyển đổi hydrocacbon mạch thẳng thành các đồng phân phân nhánh tương ứng của chúng. Điều này cải thiện chỉ số octan của xăng và tăng cường tính chất đốt cháy của nó.

4.6 Hydro hóa:

Hydro hóa liên quan đến việc bổ sung hydro vào hydrocarbon không bão hòa để bão hòa chúng. Quá trình này được sử dụng để loại bỏ tạp chất và giảm hàm lượng lưu huỳnh trong các sản phẩm dầu mỏ.

4.7 Khử lưu huỳnh:

Khử lưu huỳnh là một quá trình quan trọng trong các nhà máy lọc dầu để giảm hàm lượng lưu huỳnh trong các sản phẩm dầu mỏ, đặc biệt là nhiên liệu. Nó có thể được thực hiện thông qua các phương pháp khác nhau, chẳng hạn như khử lưu huỳnh bằng hydro (HDS) hoặc xử lý bằng hydro có xúc tác, trong đó các hợp chất lưu huỳnh được phản ứng với hydro để tạo thành hydro sunfua, sau đó có thể được loại bỏ.

Đây chỉ là một vài ví dụ về các kỹ thuật được sử dụng trong các nhà máy lọc hóa dầu. Các kỹ thuật cụ thể được sử dụng phụ thuộc vào sản lượng sản phẩm mong muốn, thành phần của dầu thô, cấu hình và công nghệ của nhà máy .

5.Các nhà máy lọc hóa dầu tại Việt Nam

Ở Việt Nam, hiện có hai nhà máy lọc dầu quan trọng. Dưới đây là một số nhà máy  chính tại Việt Nam:

Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn: Tọa lạc tại Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa, đây là một nhà máy  mới và hiện đại. Nhà máy có khả năng chế biến khoảng 10 triệu tấn mỗi năm và được coi là một trong những nhà máy lọc dầu hiện đại nhất ở Việt Nam.

Nhà máy lọc dầu Bình Sơn: Tọa lạc tại Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, nhà máy Bình Sơn có khả năng chế biến khoảng 6,5 triệu tấn  mỗi năm. Nhà máy này sản xuất các sản phẩm dầu mỏ tinh chế như xăng, dầu diesel và dầu mỡ.

Ngoài ra, Việt Nam cũng có một số nhà máy lọc dầu nhỏ hơn và các dự án phát triển trong lĩnh vực lọc dầu. Việc phát triển ngành công nghiệp dầu mỏ và lọc dầu là một ưu tiên quan trọng của Việt Nam để đáp ứng nhu cầu năng lượng trong nước và tăng cường xuất khẩu sản phẩm dầu mỏ tinh chế.

5.1 Nhà máy lọc dầu Dung Quất hay Nhà máy lọc dầu Bình Sơn

Nhà máy lọc dầu Dung Quất (Dung Quất Refinery) là một nhà máy  quan trọng tại Việt Nam. Nằm tại khu vực Dung Quất, tỉnh Quảng Ngãi, nhà máy này được xây dựng và vận hành bởi Công ty Cổ phần Dầu thô Dung Quất (Bình Sơn Refining and Petrochemical Company Limited – BSR), một công ty con thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PetroVietnam).

Nhà máy lọc dầu Dung Quất có khả năng chế biến khoảng 6,5 triệu tấn dầu thô mỗi năm, tương đương với khoảng 130 nghìn thùng dầu mỗi ngày. Nhà máy được xây dựng theo công nghệ hiện đại và sử dụng các quy trình chưng cất, cracking và các quá trình khác để chuyển đổi dầu thô thành các sản phẩm dầu mỏ tinh chế như xăng, dầu diesel và dầu mỡ.

Nhà máy Dung Quất đã đóng góp đáng kể vào năng lượng và phát triển kinh tế của Việt Nam. Nó cung cấp nguồn cung dầu mỏ tinh chế trong nước, giúp giảm thiểu sự phụ thuộc vào nhập khẩu dầu mỏ. Đồng thời, nhà máy cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xuất khẩu sản phẩm dầu mỏ tinh chế để kiếm thu nhập cho đất nước.

Nhà máy Dung Quất cũng đóng góp vào việc tạo ra việc làm và phát triển kinh tế địa phương. Nó tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ và khu vực kinh tế đặc biệt quanh nhà máy.

Tuy nhiên, nhà máy Dung Quất cũng gặp một số thách thức, bao gồm cạnh tranh với dầu mỏ nhập khẩu và nhu cầu nâng cấp công nghệ để đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường và chất lượng sản phẩm ngày càng cao.

5.2 Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn

Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn (Nghi Sơn Refinery) là một nhà máy  quan trọng tại Việt Nam. Nằm tại Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa, nhà máy này được xây dựng và vận hành bởi Công ty Cổ phần Lọc hóa dầu Nghi Sơn (Nghi Sơn Refinery and Petrochemical Limited Liability Company – NSRP), một công ty liên doanh giữa các đối tác trong và ngoài nước.

Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn là một nhà máy  hiện đại và lớn nhất ở Việt Nam. Với khả năng chế biến khoảng 10 triệu tấn dầu thô mỗi năm, nhà máy này có khả năng sản xuất các sản phẩm dầu mỏ tinh chế như xăng, dầu diesel, dầu mỡ và các sản phẩm hóa dầu khác.

Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn sử dụng công nghệ tiên tiến và quy trình chưng cất, cracking và các quá trình khác để chuyển đổi dầu thô thành các sản phẩm dầu mỏ tinh chế. Điều này giúp cung cấp nguồn cung cầu dầu mỏ tinh chế trong nước, giảm thiểu sự phụ thuộc vào nhập khẩu dầu mỏ và đáp ứng nhu cầu năng lượng của Việt Nam.

Nhà máy  Nghi Sơn cũng có khả năng sản xuất các sản phẩm hóa dầu phụ trợ như hơi công nghiệp, khí đốt và các sản phẩm petrochemical. Điều này góp phần vào việc phát triển ngành công nghiệp hóa dầu và petrochemical ở Việt Nam.

Nhà máy  Nghi Sơn không chỉ đóng góp vào cung cấp năng lượng cho Việt Nam mà còn tạo ra việc làm và phát triển kinh tế địa phương. Nó cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao công nghệ và quản lý môi trường để đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn và quy định về bảo vệ môi trường.

Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn là một dự án quan trọng và đóng góp đáng kể vào phát triển ngành công nghiệp dầu khí và kinh tế Việt Nam.

Các bạn có thể tham khảo thêm các bài viết khác tại đây.